.
Uit de oude doos
.
In de bonen zijn
.
Hoe men eind 1600 het "ziektebeeld" in
de bonen zijn omschreef, valt hieronder te lezen. De tekst is afkomstig
uit Wercken der
Genees-Konste, door Joh. van Beverwijck,
uitgeven in 1672. Ik heb geprobeerd de tekst zo origineel mogelijk weer
te geven. Hier
en daar heb ik terwille van de leesbaarheid
de spelling echter een beetje aangepast. - PV
Wij hebben een spreekwoord hier te lande,
van iemand, die we zien, dat met het hoofd niet wel bewaert is, dat men
zegt, de boonen bloeien, ofte Hij is in de Boonen. Want in 't voor-jaer,
als de Boonen beginnen te bloeien, bevint men dat de vochtigheden onzes
lichaams beginnen uyt te spruyten, en met dampen de Hersenen te vullen:
dewelcke dan door den welriekenden bloesem van de Boonen gescherpt zijnde,
soo raken de Sinnen op den loop. Want al komter uyt de Boon-bloesem eenen
liefelijcken en aangenamen reuck, soo beswaert hij evenwel de gene, die
zwakke Hersenen hebben.
Wat de ken-teyckenen belanght. Dit gebreck is
uyt fijn beschadigde wercken lichtelijck kennen, gelijck licht te sien
is ofte yemant niet onthouden en kan, ofte geen verstant en heeft. En wat
de oorsaeck betreft, indien de zelvige bestaan in een quaedt maecksel,
dat valt terstont in de ogen, het zy sulcx van de Geboorte afkomt, het
zy daer na, door vallen, ofte stooten. Deze niet zijnde, zoo hapert het
aen de gematigheyt der Hersenen, het welck aldus te kennen staat. Indien
de selvige te kout en te vochtigh zijn, dan valter een langen en diepen
slaep by: indien zy alleen te vochtigh zijn, dan is de slaep wel langh,
maar niet diep, wanneer het breyn alleen kout is, dan zijn soodanige matelijck
slaperigh: wanneer het kout en droogh is, dan zijn die niet slaperigh.
Soo wert oock door veel, ofte weynigh vochtigheyt te losen bekent, ofte
de koude alleen is, ofte met vochtigheydt ofte drooghte vermengt.
Want die koude en vochtige Hersenen hebben, werden
veel vuiligheydt door den neus en mont quijt; weynigh die kout en droogh
zijn: matigh, die kout alleen zijn. Wanneer de Hersenen heet en droogh
zijn, dan isser by het gebreck van vergetenheydt een rasernye.
|